Νευροεπιστήμες. Διασύνδεση βασικής έρευνας με κλινική εφαρμογή
Α' εξάμηνο
A1: Μακροσκοπική, Εφαρμοσμένη Ανατομία και Εμβρυολογία του νευρικού συστήματος
(Gross, Applied Anatomy and Embryology of the nervous system)- 8 ECTS
Στόχος: Η παρουσίαση της μακροσκοπικής υφής των ανατομικών δομών του εγκεφάλου και του
νωτιαίου μυελού, ώστε ο/η μεταπτυχιακός/-ή φοιτητής/-τρια να καταστεί κοινωνός των γνώσεων
εκείνων των δομών που «εμπλέκονται» στην εκδήλωση παθολογικών καταστάσεων. Επιπρόσθετα
με τη μεθοδική μελέτη πτωματικών παρασκευασμάτων εγκεφάλου, ο/η φοιτητής/-τρια θα
κατανοήσει τόσο τη μορφολογία, όσο και τις τοπογραφο-ανατομικές σχέσεις των επιμέρους
δομών του κεντρικού νευρικού συστήματος. Επιπλέον, η εξοικείωση του/της μεταπτυχιακού/-ής
φοιτητή/-τριας με τη μικροσκοπική υφή του εγκεφάλου, του νωτιαίου μυελού και των
περιφερικών νεύρων, την εμβρυϊκή τους ανάπτυξη, τις διαμαρτίες που αφορούν στη διάπλαση του
νευρικού συστήματος και την αντίστοιχη κλινική εικόνα τους.
Μαθησιακά αποτελέσματα:
- Βασική γνώση της βασικής και τοπογραφικής ανατομίας του εγκεφάλου και του νωτιαίου
μυελού
- Αναγνώριση της τοπογραφικής ανατομίας των δομών του κεντρικού και του περιφερικού
νευρικού συστήματος, καθώς και των παραλλαγών
- Κατανόηση της ιστολογικής υφής, της εμβρυϊκής ανάπτυξης και των ανωμαλιών της διάπλασης
κυρίως του εγκεφάλου και των νωτιαίου μυελού
- Κατανόηση του μακροσκοπικού ανατομικού υποστρώματος νευρολογικών παθήσεων
- Απόκτηση βιβλιογραφικής ενημερότητας
A2: Νευροφυσιολογία - Ερευνητική μεθοδολογία στις νευροεπιστήμες (Neurophysiology -
Research methodology in neurosciences) – 7 ECTS
Στόχος: Η διδασκαλία και οικειοποίηση γνώσεων νευροφυσιολογίας που σχετίζονται κυρίως με
τους κινητικούς, τους αισθητικούς μηχανισμούς, τα οπτικά, ακουστικά και αιθουσαία νευρωνικά
κυκλώματα, τις νευροεκφυλιστικές, νευρογενετικές, νευροφυσιολογικές και νευροανοσολογικές
διαταραχές. Επιπρόσθετα, η εξοικείωση του/της μεταπτυχιακού/-ής φοιτητή/-τριας με το
νευροανατομικό και νευροφυσιολογικό υπόστρωμα των νοητικών γεγονότων, των
συμπεριφορικών και συναισθηματικών μοντέλων, των μηχανισμών ομιλίας, της μάθησης, της
μνήμης, των μηχανισμών κινητοποίησης και ενστικτώδους συμπεριφοράς, τη μελέτη του δίπολου
ύπνος-εγρήγορση και την πιθανή ύπαρξη σεξουαλικού διμορφισμού σε διάφορες δομές του
εγκεφάλου.
Επιπλέον, γίνεται γνωριμία με τις αρχές της ερευνητικής μεθοδολογίας, τα εργαλεία, τον
σχεδιασμό, την ολοκλήρωση ερευνητικών πρωτοκόλλων και την ερμηνεία των ερευνητικών
αποτελεσμάτων στις νευροεπιστήμες.
Μαθησιακά αποτελέσματα:
- Εξοικείωση με γνώσεις που αφορούν στα κινητικά, αισθητικά, οπτικοακουστικά και αιθουσαία
κυκλώματα
- Βασική γνώση των ανατομικών δομών που εμπλέκονται στις γνωσιακές λειτουργίες
- Εξοικείωση του μεταπτυχιακού φοιτητή με την κλινική εικόνα που αναπτύσσεται στους
ασθενείς με δυσλειτουργία στα νευρωνικά κυκλώματα των γνωσιακών λειτουργιών
- Απόκτηση γνώσεων πάνω στην ερευνητική μεθοδολογία και την εφαρμογή της στις
νευροεπιστήμες
- Απόκτηση βιβλιογραφικής ενημερότητας
Α3: Νευρο-ψυχοφαρμακολογία, Νευροβιολογία και Νευρο-παθολογοανατομία (Neuro-
psychopharmacology, Neurobiology and Neuropathology) - 7 ECTS
Στόχος: Ο/η μεταπτυχιακός/-ή φοιτητής/-τρια θα καταστεί γνώστης/-τρια εννοιών που άπτονται
της αναπτυξιακής νευρολογίας, της πιθανής τοξικής δράσης φαρμακευτικών ουσιών επί του
εγκεφάλου, της νευροτοξικότητας εθιστικών ουσιών, της θεραπευτικής δράσης φαρμάκων σε
νευρολογικές και ψυχιατρικές καταστάσεις. Θα γίνεται επίσης παρουσίαση και ανάλυση του
υποβάθρου των νευρολογικών ασθενειών σε γενετικό, μοριακό, παθολογοανατομικό,
παθοφυσιολογικό, τοπογραφικό και απεικονιστικό επίπεδο με παράλληλη εισαγωγή των
φοιτητών/-τριών στους μηχανισμούς που διέπουν τα συχνότερα νευρολογικά νοσήματα και
καταστάσεις.
Μαθησιακά αποτελέσματα:
- Γνώση της επίδρασης φαρμακευτικών ουσιών σε ανατομικές δομές του εγκεφάλου, του
αυτόνομου νευρικού συστήματος και της νευρομυϊκής σύναψης
- Βασική γνώση και κατανόηση της «παρέμβασης» φαρμακευτικών ουσιών σε νευρωνικά
κυκλώματα του εγκεφάλου που εμπλέκονται σε γνωσιακές (κυρίως συμπεριφορικές και νοητικές)
λειτουργίες
- Απόκτηση γνώσεων που σχετίζεται με τη νευροτοξικότητα εθιστικών ουσιών
- Απόκτηση γνώσης στις διεργασίες που οδηγούν στην εμφάνιση νευρολογικών νοσημάτων και
των μηχανισμών παθογένεσης
- Απόκτηση βιβλιογραφικής ενημερότητας
Α4: Παθήσεις των περιφερικών νεύρων (Diseases of the peripheral nervous system) - 5
ECTS
Στόχος: Η εκμάθηση των ανατομικών θέσεων συμπίεσης- παγίδευσης των περιφερικών νεύρων,
και των καταστάσεων που προκαλούν βλάβη των περιφερικών νεύρων. Επίσης, στις βασικές
στοχεύσεις αυτής της θεματικής ενότητας είναι και ο χειρισμός τέτοιων καταστάσεων.
Μαθησιακά αποτελέσματα:
- Αναγνώριση ανατομικών παραλλαγών των περιφερικών νεύρων που συνδέονται με την
εμφάνιση παθήσεων
- Απόκτηση γνώσης σχετικά με συνηθισμένες, αλλά και τις σπανιότερες θέσεις παγίδευσης
περιφερικών νεύρων
- Βασικές γνώσεις καταστάσεων που προκαλούν διαταραχές της δομικής και λειτουργικής
ακεραιότητας των περιφερικών νεύρων
- Απόκτηση βιβλιογραφικής ενημερότητας και ικανότητας προς βιβλιογραφική αναζήτηση
Πρακτική άσκηση (Practical workshop, ΦΕΚ 1889/Β/28-05-2019) – 3 ECTS
Στόχος – Μαθησιακά αποτελέσματα: Η εφαρμογή και εκπαίδευση σε πρακτικό επίπεδο των
θεωρητικών γνώσεων που διδάχθηκαν στα μαθήματα του Α΄ Εξαμήνου μέσω πτωματικών
παρασκευασμάτων, πειραματικών μοντέλων και συζήτησης κλινικών περιστατικών.
Β' εξάμηνο
Β1: Κλινική Nευρολογία – Νευροαπεικόνιση (Clinical Neurology - Neuroradiology) – 7 ECTS
Στόχος: Η διδασκαλία του κλινικού φάσματος των νοσημάτων του νευρικού συστήματος.
Παρέχεται ολοκληρωμένη γνώση σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο στην αξιολόγηση του
νευρικού συστήματος, στην κλινική προσέγγιση και στην αντιμετώπιση των παθολογικών
καταστάσεων αυτού (κεφαλαλγία, συγκοπικά επεισόδια, άνοιες, ίλιγγος, νευραλγίες, αγγειακά
νοσήματα, νοσήματα κινητικού νευρώνα, νευροπάθειες, μυοπάθειες, απομυελινωτικά νοσήματα,
νευροεκφυλιστικές βλάβες, όγκοι, κά). Επιπλέον, η παροχή γνώσης σχετικά με τη διαγνωστική
προσέγγιση των παθήσεων του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης. Εκτός από τις κλασικές
νευροακτινολογικές εξετάσεις, δηλαδή την αξονική και τη μαγνητική τομογραφία, γίνεται αναφορά
σε πιο εξειδικευμένες απεικονίσεις, όπως η αξονική αγγειογραφία, η αξονική τομογραφία
διάχυσης- αιμάτωσης, η τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων, η δεματιογραφία και η μαγνητική
φασματογραφία.
Μαθησιακά αποτελέσματα:
- Λήψη ολοκληρωμένου νευρολογικού ιστορικού
- Πραγματοποίηση πλήρους νευρολογικής εξέτασης και ερμηνεία ευρημάτων
- Κλινική διαφορική διάγνωση νευρολογικών καταστάσεων
- Ικανότητα αναγνώρισης νευροακτινολογικών εξετάσεων
- Δυνατότητα ανάγνωσης και ερμηνείας βασικών νευροαπεικονιστικών ευρημάτων
- Γνώση θεραπευτικών δυνατοτήτων στις παθήσεις του νευρικού συστήματος -
- Απόκτηση βιβλιογραφικής ενημερότητας
Β2: Εφαρμοσμένη Kλινική Nευροφυσιολογία (Applied Clinical Neurophysiology) – 3 ECTS
Στόχος: Η διδασκαλία των βασικών αρχών της νευροφυσιολογίας και η εφαρμογή τους σε κλινικό
επίπεδο. Αναλύεται ο ρόλος και η χρησιμότητα των μεθόδων νευροφυσιολογίας στη διερεύνηση
καταστάσεων του κεντρικού και του περιφερικού νευρικού συστήματος, όπως όγκοι εγκεφάλου
και νωτιαίου μυελού, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, επιληψία, πολλαπλή σκλήρυνση,
νευροεκφυλιστικά νοσήματα, εκφυλιστικές παθήσεις του νωτιαίου μυελού, κακώσεις εγκεφάλου
και σπονδυλικής στήλης, παθήσεις των κρανιακών νεύρων, περιφερικές νευροπάθειες. Ιδιαίτερη
έμφαση δίδεται στις ενδείξεις, στην περιγραφή και στην εφαρμογή νευροφυσιολογικού ελέγχου
διεγχειρητικά.
Μαθησιακά αποτελέσματα:
- Απόκτηση βασικής και πρακτικής γνώσης νευροφυσιολογίας
- Κατανόηση των ενδείξεων εφαρμογής νευροφυσιολογικών μεθόδων στη διερεύνηση
καταστάσεων του νευρικού συστήματος
- Ερμηνεία ευρημάτων νευροφυσιολογικού ελέγχου
- Αξιολόγηση της χρησιμότητας της διεγχειρητικής νευροπαρακολούθησης
- Απόκτηση βιβλιογραφικής ενημερότητας
Β3: Ψυχιατρική και Κλινικές Νευροεπιστήμες (Psychiatry and Clinical Neurosciences) – 4
ECTS
Στόχος: Η εισαγωγή των φοιτητών/-τριών στα βασικές αρχές και δυνατότητες της κλινικής
ψυχιατρικής. Επιπλέον, αναλύεται η ψυχιατρική εμπλοκή στις νευρολογικές παθήσεις, αλλά και ο
νευρολογικός παράγοντας στα ψυχιατρικά νοσήματα μέσω αναλυτικής διδασκαλίας.
Συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά στην αξιολόγηση, συσχέτιση και θεραπεία ψυχιατρικών
συμπτωμάτων που εμφανίζουν ασθενείς με νευρολογικές παθήσεις, όπως αγγειακά εγκεφαλικά
επεισόδια, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, ανοϊκές διαταραχές, η πολλαπλή σκλήρυνση και άλλες
απομυελινωτικές βλάβες, η κεφαλαλγία, η νόσος του Parkinson, εγκεφαλίτιδες και όγκοι
εγκεφάλου, αλλά και της αλληλεπίδρασης των νευρολογικών χαρακτηριστικών σε ψυχιατρικά
νοσήματα.
Μαθησιακά αποτελέσματα:
- Απόκτηση βασικών γνώσεων κλινικής ψυχιατρικής.
- Κατανόηση της σχέσης ψυχιατρικής με την νευρολογία.
- Αξιολόγηση των θεραπευτικών δυνατοτήτων της ψυχιατρικής στα νευρολογικά νοσήματα.
- Καθορισμός των ορίων της ψυχιατρικής στις κλινικές νευροεπιστήμες.
- Απόκτηση βιβλιογραφικής ενημερότητας.
B4: Νευροεντατικολογία–Νευροαναισθησιολογία (Neurointensice Care –
Neuroanesthesiology) - 3 ECTS
Στόχος: Η παροχή των απαραίτητων αρχών και γνώσεων νευροεντατικολογίας και
νευροαναισθησιολογίας, καθώς και η σύνδεση των παραπάνω με τους υπόλοιπους τομείς των
νευροεπιστημών. Στην ενότητα αυτή, διδάσκεται ο χειρισμός παθήσεων του νευρικού συστήματος,
χειρουργικών και μη, όπου απαιτείται νευροεντατική περίθαλψη. Ο/η μεταπτυχιακός/-ή
φοιτητής/-τρια εισάγεται επίσης και στο κομμάτι της νευροαναισθησίας και τις επιμέρους
παραμέτρους που την διέπουν κατά τη διάρκεια των νευροχειρουργικών επεμβάσεων.
Μαθησιακά αποτελέσματα:
- Απόκτηση βασικών γνώσεων νευροπαθοφυσιολογίας και νευροπροστασίας.
- Αναγνώριση νευρολογικών καταστάσεων που χρήζουν νοσηλείας στην Μονάδα Εντατικής
Θεραπείας.
- Εξοικείωση με τις μεθόδους παρακολούθησης των νευρο-παραμέτρων και την θεραπευτική
προσέγγιση κρίσιμων παθήσεων του νευρικού συστήματος.
- Εμβάθυνση στις βασικές αρχές της νευροχειρουργικής αναισθησίας και στη εξειδικευμένη
προσέγγιση συγκεκριμένων τύπων νευροχειρουργικών επεμβάσεων.
- Απόκτηση βιβλιογραφικής ενημερότητας.
Β5: Νευροχειρουργική: Κριτική προσέγγιση και σύγχρονη θεώρηση (Neurosurgery: Critical
approach and current perspectives) – 5 ECTS
Στόχος: Η παροχή βασικής και εξειδικευμένης διδασκαλίας πάνω στα κύρια θέματα που
πραγματεύεται η νευροχειρουργική. Η ενότητα εστιάζεται πρωτίστως στην κριτική παρουσίαση
και ανάλυση της τρέχουσας νευροχειρουργικής τόσο σε διαγνωστικό, όσο και θεραπευτικό
επίπεδο. Επιπρόσθετα, πέραν από μία ιστορική αναδρομή στις εξελίξεις ορόσημα της ειδικότητας,
γίνεται ειδική αναφορά και στις προοπτικές της νευροχειρουργικής, έτσι όπως αυτές
διαγράφονται στον ορίζοντα.
Μαθησιακά αποτελέσματα:
- Εξοικείωση με το αντικείμενο της νευροχειρουργικής.
- Απόκτηση γνώσης πάνω στην νευροχειρουργική προσέγγιση παθήσεων του κρανίου και της
σπονδυλικής στήλης.
- Κατανόηση των βασικών θεραπευτικών δυνατοτήτων της ειδικότητας.
- Γνωριμία με τις εξελίξεις και τις προοπτικές της νευροχειρουργικής.
- Απόκτηση βιβλιογραφικής ενημερότητας.
Β6: Ελάχιστα επεμβατικές παρεμβάσεις στο νευρικό σύστημα – Νευροβιοτεχνολογία
(Minimally Invasive interventions to the nervous system – Neurobiotechnology) - 5 ECTS
Στόχος: Αντικείμενο είναι η γνωριμία με τα της ελάχιστα επεμβατικής προσέγγισης των παθήσεων
του νευρικού συστήματος. Γίνεται αναφορά και περιγραφή των ενδείξεων, της τεχνικής και των
αποτελεσμάτων από την εφαρμογή χειρουργικών προσπελάσεων στη βάση του κρανίου, αλλά και
από τη χρήση λιγότερο τραυματικών χειρουργικών μεθόδων, όπως ενδαγγειακές παρεμβάσεις,
ενδοσκοπία, διαδερμική χειρουργική, χειρουργική του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης
μέσω περιορισμένων τομών και οπών. Η διδασκαλία της ενότητας αυτής θα εστιαστεί και στο
ευρύτερο μέλλον των νευροεπιστημών, όπως αυτό αναμένεται να διαμορφωθεί με την ολοένα και
ευρύτερη εισβολή της εμβιομηχανικής, της κυτταρικής και της μοριακής βιολογίας, της
νανοτεχνολογίας, της γενετικής, της νανοτεχνολογίας, της τεχνητής νοημοσύνης, και της επιστήμης
των υπολογιστών.
Μαθησιακά αποτελέσματα:
- Απόκτηση βασικής γνώσης πάνω σε λιγότερο τραυματικές επεμβατικές τεχνικές στο κρανίο και
στη σπονδυλική στήλη.
- Αποσαφήνιση των ενδείξεων εφαρμογής των ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής στο νευρικό
σύστημα.
- Απόκτηση γνώσης πάνω στην εφαρμογή βιοτεχνολογίας στις νευροεπιστήμες.
- Κριτική αποτίμηση των δυνατοτήτων της χρησιμότητας και των κινδύνων της
νευροβιοτεχνολογίας.
- Απόκτηση βιβλιογραφικής ενημερότητας.
Πρακτική άσκηση (Practical workshop, ΦΕΚ 1889/τ.Β/28-05-2019) – 3 ECTS
Στόχος – Μαθησιακά αποτελέσματα:
Η εφαρμογή και εκπαίδευση σε πρακτικό επίπεδο των θεωρητικών γνώσεων που διδάχθηκαν στα
μαθήματα του δευτέρου (Β΄) Εξαμήνου μέσω πτωματικών, πειραματικών μοντέλων και συζήτησης
κλινικών περιστατικών.